Bij kruidenrijk grasland wordt er een mix van grassen, kruiden en vlinderbloemigen ingezaaid in plaats van een monocultuur gras. De vlinderbloemigen kunnen stikstof binden in de grond en dragen samen met de kruiden bij aan de biodiversiteit. Zaadmixen voor kruidenrijk grasland zijn echter duurder dan zaad voor bijvoorbeeld Engels raaigras. Daarom werken Urgenda en LTO samen om boeren en paardenhouders korting te geven op een aantal van deze mengsels. Zo kan een paardenhouder persoonlijk ondervinden wat de voordelen zijn. Lees hieronder per onderwerp hoe kruidenrijke paardenweides precies bijdragen.
Kruidenrijke graslanden kunnen met minder mest een vergelijkbare of hogere drogestofopbrengst produceren.2–11 Kunstmest (KAS) kan achterwege worden gelaten, en een kleinere hoeveelheid dierlijke mest volstaat. Door de diversiteit aan kruiden, grassen en vlinderbloemigen, doet een mengsel het goed bij verschillende groeiomstandigheden.3,6–9 Op het moment dat een bepaalde soort het wat minder doet door het weer of de grondsoort, zijn er andere soorten die dit overnemen en zo voor een goede opbrengst zorgen. Omdat de bodem beter water opneemt en vasthoudt dankzij het complexere wortelstelsel, is de opbrengst beter onder zowel droge als extreem natte omstandigheden.3,4,11,12
De hogere biodiversiteit aan planten heeft een positief effect op insecten en vogels.2,13 Op kruidenrijk grasland zitten meer insecten dan op monocultuur Engels raaigras.3,8,10–12 Insecten zoeken er voedsel, gebruiken het als schuilgelegenheid en planten zich voort.4 Er is dan ook een verscheidenheid aan insecten aanwezig met o.a. hommels, bijen, vlinders en zweefvliegen. Dit zorgt voor meer voedsel voor weidevogels, waardoor de overlevingskans van kuikens toeneemt.6,9,12 In kruidenrijk grasland zitten meer vogels die het als foerageer- of nesthabitat gebruiken.4,8 Zo broeden er wel 10 tot 15 keer zoveel gruttopaartjes in kruidenrijk grasland dan in soortenarm grasland.6 Voor het bevorderen van de biodiversiteit is het maai- en graasbeleid cruciaal. Om te zorgen dat insecten en vogels van ei tot volwassen dier overleven moet er bijvoorbeeld voldoende tijd tussen het maaien zitten.11
De verschillende planten in een kruidenrijk grasland zorgen samen voor een betere bodemstructuur. Kruiden wortelen er dieper, en de diversiteit aan planten zorgt voor een combinatie van grove en fijne wortels.3,12 Hierdoor zijn er meer voedingsstoffen beschikbaar zoals mineralen en sporenelementen.2,4,6,9–11 Dit is goed voor het bodemleven. Ook zorgt de betere bodemstructuur voor betere waterregulatie, doorlatendheid en beluchting.4,8,12 De hogere diversiteit aan planten zorgt voor een hogere opbouw bodem-organische stof, waardoor meer CO2-vastlegging optreedt.3,4,8,10
Kruidenrijk grasland draagt op meerdere manieren bij aan een beter klimaat en een betere leefomgeving. Dankzij de vlinderbloemigen, die zelf stikstof binden, kan de weide met minder bemesting toe. Minder (kunst)mest betekent ook minder stikstofuitspoeling naar bodem en water.8 Daarnaast zorgt smalle weegbree, een belangrijk bestanddeel van alle mengsels, ook voor verminderde stikstofuitspoeling doordat het nitrificatie remmende stoffen produceert.10,13 Op veengrond zorgt weegbree ook voor een afname van de lachgasuitstoot.13 Gebruik van gewasbeschermingsmiddelen/herbiciden wordt sterk afgeraden, gezien dit een negatief effect heeft op de kruiden en vlinderbloemigen. De betere wortelstructuur van kruiden zorgt er ook voor dat er minder nutriënten uitspoelen. Dit alles zorgt ervoor dat de waterkwaliteit en de ziektewerendheid van de bodem verbetert.2 Door de betere bodemstructuur is kruidenrijk grasland droogte- en natheidsresistenter dan Engels raaigras.2–4,10,12,13 Daarom zal het beter bestand zijn tegen een veranderend klimaat dan monocultuur Engels raaigras. Zo speelt kruidenrijk grasland ook een rol in klimaatadaptatie.
De kruiden kunnen bijdragen aan een hoger aandeel van verschillende mineralen, vitaminen en spoorelementen.1–6,8,10,11 Paarden kunnen in een kruidenrijk weiland zelf selecteren op de mineralen en spoorelementen die ze nodig hebben. Bovendien vinden de dieren het lekker.1,3,4,8
Voor paarden moeten grassen voldoende structuurrijk zijn en niet te rijk in eiwit en suiker. Belangrijk is een laag fructaangehalte. Percelen met een hoog aandeel Engels raaigras zijn vaak te eiwitrijk voor paarden. Te rijk gras met te weinig structuurwaarde kan leiden tot o.a. koliek en hoefbevangenheid bij het paard. Daarom kan een biodiverse weide, met veel verschillende soorten grassen en kruiden, bijdrage aan de gezondheid van het paard. 1